O teatro de obxectos en Galicia entre 1970 e 2010. Estudo do proceso de emerxencia e desenvolvemento dun xénero escénico no sistema teatral galego
DATE:
2021-03-05
UNIVERSAL IDENTIFIER: http://hdl.handle.net/11093/1836
UNESCO SUBJECT: 6203.10 Teatro
DOCUMENT TYPE: doctoralThesis
ABSTRACT
O uso de bonecos, monicreques e outros obxectos como elementos de significación, en moitos casos substitutos do actor e da actriz, está presente na inmensa maioría das culturas, e en todos os momentos históricos dos que temos noticias. Na tradición escénica occidental os bonecos, monicreques e outros obxectos animados forman parte do patrimonio cultural de todos os países europeos. En Galicia Don Ramón María del Valle-Inclan no “prologo” ao Esperpento de los cuernos de Don Friolera, pon en boca de “Don Estrafalario” unha referencia ás representacións de títeres que tiñan lugar nas “ferias de Santiago el Verde, en la raia portuguesa”. Aí temos unha referencia literaria á unha tradición escénica cun forte arraigo en Portugal, pero non tan popular en Galicia.
Durante a primeira metade do século XX aparece en Galicia a figura de D. José Silvent Martínez, o primeiro creador de teatro de bonecos e monicreques do que temos noticia, que deu vida a un personaxe, Barriga Verde, que se fixo moi popular. A popularidade que acadou este personaxe produciu un fenómeno metonímico polo que o propio D. José Silvent pasou a ser coñecido por Barriga Verde, e Barriga Verde pasou a ser sinónimo de teatro e mesmo do espectáculo de humor e entretemento que se ofrecía nas festas e romarías de Galicia.
Bastantes anos despois a finais dos anos setenta aparece un movemento denominado teatro de “obxectos” que se foi desenvolvendo ata gañar unha considerable diversidade e riqueza. En relación a ese importante movemento, debemos dicir que se trata dun campo apenas estudado. El uso de muñecos, marionetas y otros objetos como elementos de significación, en muchos casos substitutos del actor y de la actriz, está presente en la inmensa mayoría de las culturas, y en todos los momentos históricos de los que tenemos noticias. En la tradición escénica occidental los muñecos, marionetas y otros objetos animados forman parte del patrimonio cultural de todos los países europeos. En Galicia Don Ramón María del Valle-Inclan en el prologo al Esperpento de los cuernos de Don Friolera, pone en boca de “Don Estrafalario” una referencia a las representaciones de títeres que tenían lugar en las ferias de Santiago él Verde, en la raya portuguesa. Ahí tenemos una referencia literaria a la una tradición escénica con un fuerte afinco en Portugal, pero no tan popular en Galicia.
Durante la primera mitad del siglo XX aparece en Galicia la figura de D. José Silvent Martínez, el primero creador de teatro de muñecos, marionetasdel que tenemos noticia, que dio vida a un personaje, Barriga Verde, que se hizo muy popular. La popularidad que consiguió este personaje produjo un fenómeno metonímico por lo que el propio D. José Silvent pasó a ser conocido por Barriga Verde, y Barriga Verde pasó a ser sinónimo de teatro e incluso del espectáculo de humor y entretemento que se ofrecía en las fiestas y romerías de Galicia.
Bastantes años después la finales de los años setenta aparece un movimiento denominado teatro de “objetos” que se fue desarrollando hasta ganar una considerable diversidade y riqueza. En relación a ese importante movimiento, debemos decir que se trata de un campo apenas estudiado, por lo que los objetivos de esta investigación serían:
Objetivos:
(1) Elaborar una genealoxía del teatro de objetos en Galicia,
(2) Analizar el desarrollo del teatro de objetos en Galicia entre 1970 y 2010,
(3) Analizar y sistematizar la trayectoria de las compañías de teatro de objetos en el período señalado, así como la de los agentes creadores del espectáculo desde la de los artistas manipuladores de objetos incluso la de los dramaturgos y dramaturgas,
(4) Definir los diferentes tipos de monicreques, títeres y objetos, las técnicas de construcción y las diferentes técnicas de manipulación que emplean las compañías.
(5) Analizar los repertorios más significativos de las principais compañías en su dimensión literaria.
Metodología
Para la realización del trabajo, utilizaremos una metodología asentada en el análisis documental, acudiendo a los archivos de las propias compañías para la recogida de datos y la otras fuentes de documentación como periódicos, revistas, textos literarios o cuadernos del espectáculo, pero igual utilizaremos otras técnicas como la entrevista, la historia de vida y el estudios de casos.
Medios
Para conseguir los resultados que nos proponemos disponemos de los recursos de la biblioteca de la universidad de Vigo, así como acceso a la Biblioteca de la Escuela Superior de Arte Dramática de Vigo, de la biblioteca del Museo Gallego de la Marioneta, y de otros museos y biblioteca personales como la de Jorge Rey de la compañía Cachirulo.
Además, haremos uso de versiones digitales de revistas especializadas, así como de información cultural o artística difundida en internet.
Planificación temporal
Disponemos de 2 años para realizar nuestra investigación:
- Primera etapa (6 meses): Los dedicaremos a procurar el material bibliográfico y realizar una breve panorámica sobre los inicios del teatro de objetos en la cultura Oriental y en la Occidental.
- Segunda etapa (12 meses): Realizaremos el análisis detallado de los textos, espectáculos y compañías residentes en Galicia, asi como de cursos y festivais, estableciendo una cronología y una base de datos de los diferentes actores que intervinieron en el proceso de construcción del teatro de objetos gallego.
- Tercera etapa (6 meses): En esta última etapa servirá para la redacción de la tesis, y revisións.
Además, durante lo último año compartiremos los primeros datos, re The use of dolls, puppets and other objects as elements of meaning, in many cases substitutes for the actor and the actress, is present in the vast majority of cultures, and in all historical moments of which we have news. In the Western scenic tradition puppets, puppets and other animated objects are part of the cultural heritage of all European countries. In Galicia Don Ramón María del Valle-Inclan in the prologue to the Esperpento de los hornos by Don Friolera, puts in the mouth of "Don Quiroteiro" a reference to the representations of puppets that took place in the fairs of Santiago el Verde, in the line Portuguese There we have a literary reference to a scenic tradition with a strong affinity in Portugal, but not so popular in Galicia.
During the first half of the twentieth century appears in Galicia the figure of D. José Silvent Martínez, the first creator of dolls, puppets theater that we have news, which gave life to a character, Barriga Verde, which became very popular. The popularity achieved by this character produced a metonymic phenomenon so that Don José Silvent himself became known as Barriga Verde, and Barriga Verde became synonymous with theater and even the entertainment of humor and entertainment that was offered at parties and romerías de Galicia.
Many years later, in the late seventies, a movement known as the "objects" theater appeared, which developed until it gained considerable diversity and wealth. In relation to this important movement, we must say that it is a field barely studied, so the objectives of this research would be:
Goals:
(1) Elaborate a genealogy of the theater of objects in Galicia,
(2) Analyze the development of object theater in Galicia between 1970 and 2010,
(3) Analyze and systematize the trajectory of the theater companies of objects in the period indicated, as well as that of the creative agents of the show from that of the manipulative artists of objects, including that of the dramatists and dramatists,
(4) Define the different types of monicreques, puppets and objects, the construction techniques and the different handling techniques employed by the companies.
(5) Analyze the most significant repertoires of the main companies in their literary dimension.
Methodology
For the realization of the work, we will use a methodology based on the documentary analysis, going to the archives of the companies for data collection and other sources of documentation such as newspapers, magazines, literary texts or notebooks of the show, but we will use other techniques such as interview, life history and case studies.
Media
To achieve the results we propose we have the resources of the library of the University of Vigo, as well as access to the Library of the Higher School of Dramatic Art of Vigo, the library of the Galician Museum of Marionette, and other museums and personal library such as Jorge Rey's company Cachirulo.
In addition, we will use digital versions of specialized magazines, as well as cultural or artistic information disseminated on the Internet.
Temporary planning
We have 2 years to carry out our research:
- First stage (6 months): We will dedicate them to procuring the bibliographic material and to make a brief overview about the beginnings of the theater of objects in the Eastern and Western cultures.
- Second stage (12 months): We will carry out a detailed analysis of the texts, shows and companies resident in Galicia, as well as courses and festivais, establishing a chronology and a database of the different actors that took part in the construction process of the theater of Galician objects.
- Third stage (6 months): In this last stage it will serve for the writing of the thesis, and revisions.
In addition, during the last year we will share the first data, results and conclusions derived from our work participating in congresses on theater of objects, and through the publication of an article in specialized magazines.
Files in this item
![pdf [PDF]](/xmlui/themes/Mirage2/images/thumbnails/mimes/pdf.png)
- Name:
- BreijoVidal_JoseManuel_TD_2020 ...
- Size:
- 45.16Mb
- Format:
- Description:
- Versión pública
![pdf [PDF]](/xmlui/themes/Mirage2/images/thumbnails/mimes/pdf.png)
- Name:
- BreijoVidal_JoseManuel_TD_2020.pdf
- Size:
- 46.07Mb
- Format:
- Description:
- Versión restrinxida