Modelo de gestión sostenible para el aprovechamiento compatible de resina y madera en masas de Pinus pinaster Ait. de Galicia
UNIVERSAL IDENTIFIER: http://hdl.handle.net/11093/5047
DOCUMENT TYPE: doctoralThesis
ABSTRACT
La resina o miera es una secreción que producen ciertas plantas, principalmente las coníferas, cuando son estimuladas por métodos físicos y/o químicos. El aprovechamiento de resina a partir del método de pica de corteza con estimulación química es un procedimiento o técnica para la obtención de resina que consiste en practicar incisiones (picas) en la corteza de los árboles con la aplicación de estimulante químico. En España se aplica principalmente en la especie Pinus pinaster Ait. cuando han sobrepasado los 30 cm de diámetro. El aprovechamiento resinero está en auge en los últimos años como una posibilidad de generar ingresos complementarios a la producción maderera en los pinares de Galicia. Las peculiaridades del monte gallego (minifundio, pendiente, matorrales, altas densidades...) implican tener rendimientos y costes diferentes a los pinares que se resinan en el resto de España.
En esta tesis se estudió el método de resinación de pica de corteza con estimulación química para masas de Pinus pinaster en Galicia. La finalidad es adaptar el aprovechamiento resinero a las características del monte gallego y como actividad complementaria al aprovechamiento principal que es la madera.
En primer lugar, se estudió la producción de resina y la influencia de diferentes variables como son el efecto de la ubicación, número de caras, ancho de cara y año de producción. La finalidad es establecer el tratamiento y la selección de localidades más adecuadas para producción de resina en el noroeste de la Península Ibérica diferenciándose del modelo tradicional establecido para otras zonas resineras.
En segundo lugar, se tomaron datos de las producciones de resina de todos los árboles y los rendimientos de las labores del proceso de resinado para la posterior evaluación de la rentabilidad de este aprovechamiento y poder así elegir el aprovechamiento más rentable para los montes de Galicia.
También se modelizaron las distribuciones de producción de resina por parcela (donde las parcelas se diferenciaban por la localización, estimulantes utilizados, método de resinación o año de producción).
Finalmente, era muy importante poder responder a las dudas que surgían entre los principales productores de madera de pino (particulares y comunidades de montes) sobre si el aprovechamiento resinero podía afectar a la madera destinada a aserrado y así poder dar respuesta al rechazo previo existente a esta actividad. Para ello se realizó una prueba industrial de aserrado.
A partir de los resultados publicados de estos estudios, podremos abrir otras líneas de investigación más innovadoras como puede ser la mejora y mecanización de los trabajos de resinado, ya que suponen un gran esfuerzo físico para los resineros. También será necesario dotar de mayor valor añadido a la resina a partir de la recolección en envase cerrado para conservar todos los compuestos volátiles que con la resinación tradicional se pierden A resina ou miera é unha secreción que producen certas plantas, principalmente as coníferas, cando son estimuladas por métodos físicos e/o químicos. O aproveitamento de resina a partir do método de pica de cortiza con estimulación química é un procedemento ou técnica para a obtención de resina que consiste en practicar incisións (picas) na cortiza das árbores coa aplicación de estimulante químico. En España aplícase principalmente na especie Pinus pinaster Ait. cando excederon os 30 cm de diámetro. O aproveitamento resinero está en auxe nos últimos anos como unha posibilidade de xerar ingresos complementarios á produción madeireira nos piñeirais de Galicia. As peculiaridades do monte galego (minifundio, pendente, matogueiras, altas densidades...) implican ter rendementos e custos diferentes aos piñeirais que se resinan no resto de España.
Nesta tese estudouse o método de resinación de pica de cortiza con estimulación química para masas de Pinus pinaster en Galicia. A finalidade é adaptar o aproveitamento resinero ás características do monte galego e como actividade complementaria ao aproveitamento principal que é a madeira.
En primeiro lugar, estudouse a produción de resina e a influencia de diferentes variables como son o efecto da localización, número de caras, ancho de fronte e ano de produción. A finalidade é establecer o tratamento e a selección de localidades máis adecuadas para produción de resina no noroeste da Península Ibérica diferenciándose do modelo tradicional establecido para outras zonas resineras.
En segundo lugar, tomáronse datos das producións de resina de todas as árbores e os rendementos dos labores do proceso de resinado para a posterior avaliación da rendibilidade deste aproveitamento e poder así elixir o aproveitamento máis rendible para os montes de Galicia.
Tamén se modelizaron as distribucións de produción de resina por parcela (onde as parcelas diferenciábanse pola localización, estimulantes utilizados, método de resinación ou ano de produción).
Finalmente, era moi importante poder responder as dúbidas que xurdían entre os principais produtores de madeira de piñeiro (particulares e comunidades de montes) sobre se o aproveitamento resinero podía afectar á madeira destinada a aserrado e así poder dar resposta ao rexeitamento previo existente a esta actividade. Para iso realizouse unha proba industrial de aserrado.
A partir dos resultados publicados destes estudos, poderemos abrir outras liñas de investigación máis innovadoras como pode ser a mellora e mecanización dos traballos de resinado, xa que supoñen un gran esforzo físico para os resineros. Tamén será necesario dotar de maior valor engadido á resina a partir da recolección en envase pechado para conservar todos os compostos volátiles que coa resinación tradicional pérdense Resin or gum is a secretion produced by plants, mainly conifers, when stimulated by physical or chemical methods. The tapping method with chemical stimulation is a procedure or technique for obtaining resin that consists of making incisions (grooves) in the bark of trees with the application of a chemical stimulant. In Spain, it is applied mainly in the species Pinus pinaster Ait. when the mean diameter has exceeded 30 cm. The use of resin is booming in recent years as a possibility to generate supplementary income to timber production in the pine forests of Galicia. The peculiarities of the Galician forest (smallholding, slope, scrub, high densities...) imply having different yields and costs than the pine forests that are resined in the rest of Spain.
In this thesis, the tapping method with chemical stimulation for Pinus pinaster stands in Galicia was studied. The aim is to adapt the resin production to the characteristics of the Galician forest and as a supplementary activity to the main use, which is timber production.
First, resin production and the influence of different variables such as the effect of location, number of faces, wound width and year of production were studied. The purpose is to establish the treatment and to select of the most suitable locations for resin production in the northwest part of the Iberian Peninsula, differing from the traditional model established for other resin production areas.
Secondly, data about the resin production of all trees and the yields of the resin process for the subsequent evaluation of the profitability of this harvesting in order to choose the most profitable harvesting for the Galician forests was gathered.
The resin production distributions per plot were also modelled (in which the plots were differentiated by location, used stimulants, resin tapping method or year of production).
Finally, it was very important to be able to answer the doubts that arose among the main pine wood producers (owners and forest communities) as to whether the resin harvesting could affect the wood destined for sawmilling and thus be able to respond to the previous rejection of this activity. For this purpose, an industrial sawing test was carried out.
From the published results of these studies, we will be able to open other more innovative lines of research such as the improvement and mechanization of the resin works, since they involve a great physical effort for the resin workers. It will also be necessary to add more value to the resin product by harvesting it in closed containers to conserve all the volatile compounds that are lost with the traditional tapping method.