Persente i feturo de la lhéngua mirandesa: studo de ls usos, atitudes i cumpeténcias lhenguísticas de la populaçom mirandesa

Abstract

Este studo quier ser un retrato atual de la bitalidade de la lhéngua mirandesa, de ls usos, trejeitos lhenguísticos i l saber de ls habitantes de la Tierra de Miranda. La “Brigada de la Lhéngua” benida de la Ounibersidade de Bigo fizo an 2020, 315 anquéritos pessonales an todas las franjas d’eidade i freguesias de Miranda que dórun al redor de 25 000 (binte cinco mil) respuostas. De la análeze i anterpretaçon destes dados podemos dezir que la lhéngua mirandesa stá nua situaçon mui andeble por bias de l abaldono de las outeridades políticas, admenistratibas, eiducatibas i académicas pertuesas. Se Pertual nun se mexir antes de 2030 i nun aplicar cun alma ua pedagogie social, ourçamentos i legislaçon zeladoras, l mirandés dará l último spatalejar de la muorte antes de la metade deste séclo. Cul grande potencial cultural i eiquenómico que puode tener, resguardar i apalancar este patrimonho mundial único pa las geraçones feturas i para toda la houmanidade ye solo ua queston de gana, la de aplicar de maneira planeficada ua política lhenguística séria i capaç pal ambibecer de la outra lhéngua de Pertual.

Este estudo quere ser un retrato actual da vitalidade do pobo mirandés, dos usos, manierismos lingüísticos e saberes dos habitantes de Terra de Miranda. A “Brigada da Lhéngua” vinda da Universidade de Vigo, fixo en 2020, 315 enquisas persoais en todas as franxas de idade e parroquias de Miranda que suman ao redor de 25 000 (vinte e cinco mil) respostas. Da análise e interpretación destes datos podemos dicir que a lingua mirandesa atópase nunha situación moi feble polo abandono das autoridades políticas, administrativas, educativas e académicas portuguesas. Se Portugal non se move antes de 2030 e non aplica unha pedagoxía social, orzamentos e lexislación fiscalizadora, o mirandés dará o último estertor de morte antes de mediados deste século. Co gran potencial cultural e económico que pode ter salvagardar e afianzar este patrimonio mundial único para as xeracións vindeiras e para toda a humanidade, é só unha cuestión de ganas, a de aplicar de maneira planificada unha política seria.